Boekbespreking: Het Nieuwe Werken - Terug naar de Bron - Henny van Egmond

Het is altijd goed om even kritisch afstand te nemen van de dingen waar je mee bezig bent. Soms doe je dat door met collega's of klanten in dialoog te gaan. Soms doe je dit door een boek te lezen, geschreven door een ervaringsdeskundige. Henny van Egmond is geen onbekende in het HNW wereldje. Hij is erin gepokt en gemazeld - leidde het Rabo Unplugged programma en organiseert Masterclasses over HNW.

Zijn boek 'Het Nieuwe Werken - Terug naar de Bron' (uitgegeven in 2012 door Kluwer) is een mooi overzichtswerk over wat er allemaal bij komt kijken als je het Nieuwe werken wenst in te voeren.

Ik belicht een aantal topics die ik bijzonder interessant vond:

• Het idee dat de groeiende complexiteit (werk, samenleving, informatie) niet op de oude industriële 'command & control' manier kan worden beheerst. Dit geeft enkel aanleiding tot meer regeltjes en voorschriften. Het alternatief is de autonome mens, zelfsturend, dialogerend en betrokken met de onderneming. Hier verwoordt hij een malaise en een uitweg die een aantal krachtige bakens uitzet.
• Het nieuwe werken is het nieuwe 'organiseren' dat zich niet beperkt tot kenniswerkers. Het gaat hier om het verhogen van effectiviteit (en dat is niet enkel voorbehouden aan kenniswerkers). Dat is een bredere aanpak en een meer omvattend perspectief van waaruit men HNW kan introduceren. Het gaat niet over 'efficiëntie' verhoging - dat is een term uit het 'oude' werken' : controle, meten, hogere output...Maar om het valoriseren van de input van de medewerker in de creatie van taken en verantwoordelijkheden.
• De aantrekkelijkheid van een werkgever wordt meer en meer afgewogen aan de hoeveelheid flexibiliteit die hij aanbiedt. Daarnaast is waardebepaling doorslaggevend. Komen de waarden van de onderneming overeen met mijn waarden? Kan ik betekenis verlenen aan wat ik doe vanuit mijn eigen waardenstelsel? Hier zijn we ver verwijderd van het klassieke stukwerk. Dit wijst ook op de stijgende aantrekkingskracht van immateriële arbeidsvoorwaarden. Wat telt is de intellectuele groei, de intrinsieke uitdaging en de wissel op 'geluk' die de functie kan garanderen. Binnen het Nieuwe werken zijn deze aandachtspunten funderend voor visie en implementatie. 
• Er is een sterke nood aan nieuw (dienend) leiderschap. Wat is de betekenis van de waarden die hier worden gematerialiseerd? Wat is de betekenis hiervan voor HNW? Die is omvangrijk. Leiders visualiseren en verwoorden het doel, stimuleren de dialoog en het ontstaan van netwerken. Ze sturen op vertrouwen.
• Een belangrijke stap in elk programma rond HNW is de visiebepaling. Hieruit komen de leidende principes die aanleiding geven tot een bepaalde werkstijl. Ik vond het verfrissend te lezen dat consensus hieromtrent niet nodig is. Dat klopt. Wat nodig is, is een vorm van gedeeld inzicht. Dit is een bevrijdende gedachte. Want mijn ervaring leert dat je die consensus toch niet 100% bereikt. Maar dat is niet erg. De verschillen maken de uiteindelijke synthese zoveel rijker en dieper.
• Belangrijk is ook de klemtoon op een 'integrale' benadering van je programma. Dit betekent dat HR en IT en Facilities wat verantwoordelijkheden moeten afstaan aan het HNW projectteam. Daarom zijn die leidende principes zo belangrijk. Deze hebben een impact over de diverse 'tracks' heen. Een holistische benadering dringt zich op.
• Een ander helder inzicht inzicht is dat sommige elementen van het programma op een strakke projectmethodologie kunnen worden gesteund (IT, Facilities) maar andere dan weer eerder met een 'organische' procesmatige aanpak gebaat zijn. (Visie, cultuur, stijl) Hij spreekt in dat verband over een iteratief proces van 'lerend vernieuwen' waarbij kennis wordt uitgewisseld en ruimte wordt gecreëerd om verschillende opvattingen te onderzoeken. Dat is een betekenisverlenende aktiviteit die nooit 'af' is en doorheen het proces kan worden herzien. 

Het boek besluit met een aantal praktische hoofdstukken over Human Resources, ICT en Facilities aangevuld met case studies. Verfrissend is de volgehouden klemtoon op dialoog en co-creatie. Als Programmamanager voor HNW kan ik enkel het belang van deze elementen beamen. People change People. In feite zou je dit boek cadeau moeten doen aan elk kernlid van je HNW team bij de start van het programma. Beter is het in groep - in dialoog en niet in discussie zoals de schrijver terecht opmerkt - te bespreken en te zien hoe we de ideeën erin verwoord kunnen aanwenden voor ons eigen HNW project. Doen! (Henny werkt ondertussen aan een vervolg. Het nieuwe boek komt uit in 2014.)